«فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ »
«پس وای بر نمازگزارانی که در نماز خود سهل نگاری می‌کنند.»
یعنی آنهایی که از نمازشان غافلند، اهتمامی به امر نماز ندارند و از فوت شدنش باکی ندارند؛ چه اینکه به کلّی فوت شود و چه اینکه بعضی وقتها، و یا اینکه وقت فضیلتش از دست برود و چه اینکه ارکان و شرائطش و احکام و مسائلش را ندانسته، نمازی باطل بخوانند.
از امام صادق (ع) روایت شده:
«إنَّ شَفاعَتَنا لا تَنالُ مُستَخِفَّاً بِالصّلاة ».
«همانا شفاعت ما به سبک شمارندۀ نماز نمی‌رسد.»

اهمیّت نماز

---

۱) نماز از واجبات الهی است:
«إِنَّ الصَّلاَةَ کَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ کِتَابًا مَّوْقُوتًا » 
«نماز، وظیفه ثابت و معیّن برای مؤمنان است.»
"کتابت" کنایه است از واجب بودن و واجب کردن، پس طبق این آیه، نماز بر مؤمنان نوشته و واجبی است دارای وقت. ^[
۲) بر پاداری نماز از صفات مؤمنان حقیقی است:
«الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَ مِمَّا رَزَقثْنَاهُمْ یُنفِقُونَ » 
«آنها که نماز را برپا میدارند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.»
۳) محافظت از نماز، نخستین نشانه عملی تقوا و معاد باوری است:
«...وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ هُمْ عَلَى صَلاَتِهِمْ یُحَافِظُونَ »
«...آنها که به آخرت ایمان دارند و به آن(قرآن) ایمان می‌آورند و بر نمازهای خویش، مراقبت می‌کنند.»
تا آنجایی که به پای بندی نماز در میدانِ جنگ تأکید شده است. 
۴) نماز، نخستین نشانه حکومت صالحان در روی زمین است:
«الَّذِینَ إِن مَّکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ...» 
«کسانی که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیم، نماز را برپامیدارند... »
۵)نماز باز دارنده از زشتیها و بدیها:
«...وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَ الْمُنکَرِ...»
«...ونماز را بر پادار، که نماز (انسان )را از زشتیها و گناه باز میدارد...»
سیاق آیات شاهد بر این است که منظور از این باز داری، بازداریِ طبیعت نماز از فحشاء و منکر است.
البته بازداری آن به نحو اقتضاء است نه علیت تامه، که هر کس نماز خواند، دیگر نتواند گناه کند یعنی نمازی که با رعایت آداب و شرائط مطلوبِ شرع، انجام یافته قدرت باز دارندگی از گناه را دارد، به شرطی که خود شخص اراده بر انجام گناه نداشته باشد.
 

توجه ویژه خداوند به نماز

---

نماز در بین عبادات از امتیاز خاصّی برخوردار است، خدایسبحان در آغاز دریافت وحیحضرت موسی (ع) ضمن اشاره به معارف کلی دین، نماز را انتخاب کرده و می‌فرماید:
«...اَقِمِ الصَّلاةَ لذکری »
«... نماز را برای یاد من بپا دار.»
از این آیه دو نکته روشن می‌شود:
۱) نماز اختصاص به شریعت خاتم الانبیاء(ص) ندارد.
۲) إقامه نماز باید برای یاد خدا باشد.

 

 

مرهم دل های پریشان نماز          پایه ی دین، مظهر ایمان نماز

باز ترین پنجره ی آفتاب                 در دل شب های زمستان نماز

روز فراخوانی آیینه ها                  سنگ محک ، محور و میزان نماز

بال و پر اوج سحرگاه عشق          لحظه ی معراج مسلمان نماز

راه رهایی ز تباهی بود                 معرفت و عزت انسان نماز

 

 

 

 

آثار نماز شب در دنیا

نماز شب که یکی از عبادات خالص اولیای خدا و از برنامه های سازنده اسلامی به شمار می رود انسان را به وادی معنویات نزدیکتر می کند. نماز شب درس خودسازی و خلوت کردن با خالق خود را که از نیازهای طبیعی انسان است به انسان می آموزد ،نماز شب تاثیر بسزایی در سه عالم دارد هم در دنیا و هم در برزخ و هم در قیامت.

 

تاثیر نماز شب در دنیا، ابعاد گسترده ای دارد هم تاثیر در زندگی شخصی و اجتماعی و سیاسی، و هم تاثیر در باطن و ظاهر انسان دارد.نماز شب رفع  مشکلات و گرفتاری و رفع بیماری های روحی و جسمی را نیز در برمی گیرد.

 

 

در اینجا چند نمونه از احادیثی که از معصومین علیهم السلام در مورد آثار نماز شب رسیده است را بیان می کنیم:

 

 

1- بازداشتن از گناه

یکی از آثار نماز شب بازداشتن انسان از گناه است.بهترین وسیله ای که مانع گناه انسان می شود و قرآن کریم و روایات ائمه معصومین علیهم السلام آن را امضا کرده است نماز است.

 

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:  « فإنّ صلاة الیل مِنهاةٌ عنِ الاثم؛ نماز شب  انسان را از گناه باز می دارد.»

 

 

بعضی ها به نماز یومیه اکتفا می کنند و می گویند همین نماز ما را بیمه می کند لازم نیبست کمه نماز شب بخوانیم و یا اهمیت نمی دهند. می بینیم که اولیای خدا که پاک هستند  و گرفتار گناه نشدند به وسیله همین نماز یومیه  و نماز شب است. هر کدام از این ها خواص خود را دارد. بزرگان و مردان شب، انتظار شب را می کشند. اگر گناه و خطایی در طول روز انجام  دهند نماز شب آن را پاک می کند. مکمل نماز یویمیه ، نماز شب است.

 

 

امام باقر علیه السلام فرمودند: «إنما جُعِلَت النّافلةُ لِیُتَمِّ بها ما أفسَدَهُ من الفریضة؛ همانان (نماز) نافله را به خاطر این جهت قرار دادند که جبران فساد نمازهای واجب را کند.» (1)

 

 

2- ریزش گناهان

 

یکی دیگر از آثار نماز شب ریزش گناهان است.نماز حسنه ای است که در دل های مومنین وارد شده و آثار معصیت و تیرگی هایی که دلهایشان از ناحیه سیئات کسب کرده از بین می برد.

در قرآن کریم آمده است: «و اقم الصلوة  طرفی النهار و زلفا من الیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکری للذکرین؛ نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب، زیرا نیکی ها بدیها را از میان می برند این تذکری است برای انها که اهل تذکرند.» (2)

 

این نشان دهنده اهمیت و تاثیر و قدرت نماز است و این یک فضل و لطف الهی است در حق بندگان. خداوند  دوست ندارد  بندگانش آلوده به گناه شوند و اگر هم گناه کردند برای محو آن گناه به ما دستور داده نماز بخوانید . این به این معنا نیست که ما گناه کنیم بعد نماز بخوانیم تا آن گناه از بین برود بلکه این یک فرصت و امتیاز و فضلی است برای بندگان  که اگر سهوا گناه نمودند و اصرار  بر گناه نداشتند از آن استفاده نمایند.

 

 

امام صادق علیه السلام می فرماید:  « صلاة المومن بالیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ نماز شب گناهانی را که مومن در روز مرتکب شده است را از بین می برد.»(3)

 

 

3- رفع مشکلات و گرفتاریها

یکی دیگر از آثار نماز شب رفع مشکلات و گرفتاریها است،در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمده است: «ای مردم هیچ کس از شما نیست مگر اینکه مشکلات و گرفتاریها همچون کمربندی او را محاصره کرده است. پس زمانی  که دو سوم شب گذشت و یک سوم آن باقی ماند ملکی بر او وارد می شود و به او می گوید: ذکر خدا بگو که صبح نزدیک است. پس چنانچه او حرکت کرد و ذکر خدا را گفت یک گره از گرفتاریهایش گشوده می شود و اگر او بلند  شد و وضو گرفت و داخل نماز شد همه گرفتاریها از او گشوده می شود پس صبح می کند در حالی که همچون مردمک چشم (روشن و پاکیزه) گردیده است.»(4)

 

 

4- کسب نور دائم از بیداری شب

حضرت عیسی می فرماید: « طوبی للذین یتهجدون من الیل . اولئک الذین یرثون النور الدائم من اجل انهم قاموا فی ظلمه الیل؛ خوشا به حال کسانی که شب را بیدار می مانند . اینانند که نور دائم را از آن رو که در تاریکی شب به پا خاسته اند به ارث می برند.»(5)

 

 

 

 

 

5- نورانیت و زیبایی صورت

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: « من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار؛ هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است.»(6)

 

 

6- به اجابت رسیدن دعا

از دیگر آثار نماز شب استجابت دعا است،امام صادق علیه السلام می فرماید: « کسی که در قنوت نمازوتر, چهل مومن و سپس برای خود دعا کند خداوند دعاهای وی را مستجاب می گرداند.»(7)

 

 

7- گشایش درهای آسمان

از دیگر آثار نماز شب گشایش درهای آسمان است.حضرت هادی علیه السلام می فرمود: «گاه هست که بنده برای نماز شب برخیزد و خواب بر وی غلبه کند چندان که او را به راست و چپ کشاند و گاهی چانه اش به سینه اش رسد، حق تعالی امر فرماید که درهای آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهند که نظر کنید که این بنده من در راه نزدیکی به من چه سختی ها می کشد در چیزی که بر وی واجب نساخته ام به امید سه چیز: یا گناهش را بیامرزم یا توبه روزیش گردانم و یا رزق و روزی او را زیاد کنم. ای فرشتگان شما را گواه می گیرم که من همه را بدو عطا کردم» (8)

 

 

8- درمان بیماریها

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: «بر شما باد به اقامه نماز شب، زیرا نماز شب سنتی است از پیامبرتان رسول خدا . نماز شب عادت و رسم صالحان و پاکان است که قبل از شما بودند و نماز شب موجب دفع بلا و بیماریها و دردها از بدن می شود.»(9)

 

 

9- زیاد شدن روزی

امام صادق علیه السلام فرمودند:  «نماز شب روزی را جلب می کند.» (10)

 

 

10- خوشبویی بدن

امام صادق علیه السلام می فرماید: «صلوه الیل تطیب الریح؛ نماز شب انسان را خوشبو می کند»(11)

 

 

كیفیت نماز شب

نماز شب مجموعاً یازده ركعت است:

1. هشت ركعت آن، كه دو ركعت، دو ركعت، مانند نماز صبح خوانده می شود یعنی چهار دو ركعتی به نیت نماز شب می باشد.

 

2. دو ركعت نماز شفع: بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره «ناس» و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره «فلق» خوانده شود.

 

3. یك ركعت نماز وتر: بعد از حمد سه بار سوره «توحید» و یك بار سوره «فلق» و یك بار سوره «ناس» بخوانیم و می‌توان یك سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.

-و برای چهل مؤمن دعا می كنیم(چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ )

 

-و طلب مغفرت می كنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».

از پروردگار خود طلب آمزرش و مغفرت می كنیم و به سوی او بازگشت می نمایم.

 

-آن گاه 7 بار می گوییم «هذا مقامُ العائذٍٍِ بكَ منَ النّارِ»؛ (این است مقام كسی كه از آتش قیامت به تو پناه می برد)

 

-و بعد از آن 300 مرتبه می گوییم: «العفو» و سپس می گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّكَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم».[4]و سپس ركوع + سجده + تشهد + سلام .در پایان نماز شب تسبیحات فاطمة زهرا (س) را میگوئیم.

خدا به نماز ما نیاز ندارد. اما من وتو باید لیاقت خودمان را به خدا نشان دهیم.

 

نماز نشانه‌ی این است که من لایق هستم... ببینید اگر شما به یک کسی خدمتی ، محبتی و نعمتی ارزانی کردید اما او نسبت به این محبت توجهی نکند شما چه می‌گویید ؟ می‌گویید: این نعمت‌هایی که به او دادم، لیاقتش را نداشت.

نماز نشانه‌ی لیاقت تو است. نه نشانه‌ی نیاز خدا. وقتی نماز خواندی یعنی خدایا من لایق بودم، فهمیدم به من نعمت دادی. فهمیدم تو چه عزیز و بزرگی هستی.خدا به نماز ما نیاز ندارد. اما من وتو باید لیاقت خودمان را به خدا نشان دهیم .آیا نمی‌شود آن طور که خودمان می‌خواهیم ، با زبان خودمان (فارسی) تشکر کنیم؟(نماز بخوانیم )

تمام خلبان‌های دنیا، هرکجا می‌خواهند با هر کشوری می‌خواهند صحبت کنند باید به زبان انگلیسی باشد. نماز هم باید به زبان عربی باشد. خدا خواسته و یک طرح روشنفکرانه ای است در اسلام است که از 1400 سال پیش فرمود: امت اسلامی باید در چند کلمه با هم مشترک باشند.

 

توفیق زن بیش از مرد است و اگر انسان تنزل کند، حداقل باید بگوید زن همانند مرد است. زیرا تقریباً شش سال قبل از این که مرد، مکلف بشود، زن را ذات اقدس اله به حضور پذیرفته است. زن همین که از نُه سالگی گذشت و وارد دهمین سال زندگی‌ شد، خدا او را به حضور می‌پذیرد و با او سخن می‌گوید و روزه را بر او واجب می‌کند، مناجات های او را به عنوان دستور مستحب شرعی گوش می‌دهد. آن وقتی که هنوز مرد به عنوان یک نوجوان مشغول بازی است، زن مشغول راز و نیاز و نماز است.
شش سال، زمینه‌سازی کردن و از دوران نوجوانی او را به حضور پذیرفتن، نماز را که عمود دین است بر او واجب کردن، روزه را که سپر دین است و حج را که وفد الی‌اللَّه است و مهمانان در آن سفر به ضیافتگاه خداوند می‌روند، بر زن واجب کردن، اینها همه نشانه آن است که زن برای دریافت فضائل، شایسته‌تر از مرد است. و اگر این منطق درست تبیین و اجرا گردد، نتیجتاً معلوم خواهد شد که زن بالاتر از مرد و لااقل همتای مرد است. ‌

 

 بهره‌مندی از ثواب نماز

زن گرچه ممکن است در طی دوران عادت از برخی از عبادت محروم باشد، اما تمامی آن‌ها جبران‌پذیر است، زیرا قضای روزه‌ها را به جا می‌آورد و برای نماز اگر وضو بگیرد و در مصلّای خود رو به قبله بنشیند، و به مقدار نماز، ذکر بگوید ثواب نماز را می‌برد. همان گونه که اگر مسافری پس از خواندن دو رکعت واجب، سی یا چهل بار تسبیحات اربعه را تکرار کند، جبران آن دو رکعت ساقط شده را خواهد کرد. پس این گونه از فضائل جبران‌پذیر است. ‌

عمده آن است که مرد وقتی پانزده سالگی را تمام نمود و وارد شانزدهمین سال زندگی شد، شایستگی خطاب الهی را کسب می‌نماید و قبل از آن چنین لیاقتی ندارد، زیرا بلوغ زمینه تشرف به مقام عبودیت است.

 

 

درباره یکی از علمای شیعه به نام ابن طاووس - رضوان اللَّه علیه - نقل شده است که روز بلوغش را جشن گرفت، او وقتی از پانزده سالگی وارد شانزدهمین سال زندگی شد، دوستان و آشنایان خود را به شکرانه این که عمر داشت و سنّ او به حدّی رسید که خدای سبحان با او سخن گفت؛ جشن گرفت، چون انسان‌ تا قبل از بلوغ، مورد خطاب تکلیفی خدا نیست، و به هنگام بلوغ لیاقت می‌یابد که مورد خطاب خدای سبحان واقع شود.

 

اما آیا این جشن در اسلام مشروعیت دارد و جزو سنن هست یا نه؟ مسأله‌ای جداگانه است، کسی به قصد ورودِ سنّت، اقدام به برگزاری این مراسم نمی‌کند، بلکه این جشن را به شکرانه یک نعمت برگزار می‌نماید. شاید مرحوم سید ابن طاووس، زیر پوشش اطلاقات اولیه که هر نعمتی به شما رسیده است حق‌شناس و شاکر باشید، چنین عملی را انجام داده است. بر این اساس، بلوغ یک شرافت است. آنها که اهل سلوکند می‌گویند ما مشرَّف شدیم نه مکلّف، چون زحمت و مشقتی در کار نیست، بلکه شرف در کار است. لذا در مناجات‌الذاکرین امام سجاد - صلوات اللَّه وسلامه علیه - می‌خوانیم «یا من ذکره شرف» ای خدایی که نام تو مایه شرافت است. ‌

اگر کسی به جایی برسد که ذکر خدا گوید و در سایه این ذکر، به یاد خدا و خدا هم به یاد او باشد، شرافتی نصیب او گردیده است، و زن شش سال قبل از مرد به این شرافت می‌رسد. اگر چنانچه به این نکته دقت شود، قبل از این که مرد به راه بیفتد و در صراط مستقیم گام بردارد .

نقش تمهيدي:جهت زمينه سازي امال عبادي و نماز در كودكان اول بايد تمهيدات لازم فراهم شود و اقداماتي به عمل آيد.چنانچه پيامبر (ص)فرمودند :هنگام تولد كودك در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه خوانده شود.با اينكه اين دو عمل مستحب مي باشد ولي يك نواع آماده سازي براي سال هاي آينده او مي باشد.

 

امام چهارم (ع)در روايتي مي فرمايند :وقتي كودكي به سن سه سالگي رسيد به او بگوييد كلمه لا اله الا الله را بگويد و بعد از چند ماه نام پيامبر اسلام محمد(ص)را بر زبان جاري كند در سن چهار سالگي بر پيامبر درود بفرستد.همه اينها نقش تمهيداتي دارند و اين امر و عواملي از اين قبيل آنها را براي انجام عبادت در كودكي و دوران بلوغ آماده مي كند كه به آن نقش تمهيداتي گفته مي شود.

 

نقش الگويي:كودكان و نوجوانان در تقليد پذيري شهره اند و آنها بسياري از رفتار ها از طريق تقليد كردن از ديگران مي آموزند.كودكان و نوجوانان كه در جاي جاي اين جهان الگوهايي از معنويت را آنها كه كه خود اهل دل اند و به مشاهده قلبي حقايق عالم نشسته اند بيابند غذاي روح خود را يافت و جذب آن مي شوند.ولي آناني كه از اين بحث دور اند وقتي براي نياز دروني خود جوابي نمي يابند خود را در سطوح ديگر شخصيت مشغول مي كنند.

دوره كودكي و نوجواني در تربيت اسلامي حائز اهميت بسيار است.چنانچه حضرت علي (ع)مي فرمايند :قلب كودكان و نوجوانان مانند زميني خالي است و هر آنچه در آن افكنده شود مي پذيرد و در ادامه به فرزندشان امام حسن(ع)مي فرمايند:من به تربيت تو اقدام كردم قبل از اينكه قلب تو سخت شود و قبل از اينكه عقلت اشتغالات بسياري بيابد.

خلاصه آنچه قلب كودكان و نوجوانان را تحت تاثير مثبت يا منفي قرار مي دهد در تربيت ديني بايد به جد مورد توجه و تحقيق قرار گيرد.نتيجه آنكه در اسلام نيز به اين امر تكيد بسياري شده است.ثابت شده كودكان و نوجوانان بيشتر از طريق مشاهده از اعمال و زفتار والدين و اطرافيان خود الگو مي گيرند و آنها با مشاهده اعمال نيك عبادت و نماز والدين به اين كار مي پردازند و به تقليد و تكرار آن رفتار ها مبادرت مي ورزند.نقش تبليغي:

از ديگر نقش هايي كه بر عهده والدين و آموزگاران مي باشد نقش تبليغي است.امروزه آيين هايي كه افكار بت پرستانه را در دنيا تبليغ مي كنند كم نيستند.آنها با وعده هاي فريبنده اي مردم را بسي مرام و دين خود دعوت مي كنند.امروز در اينترنت به مطالب زيادي در مورد اديان مختلف بر مي خوريم كه به نحوي سعي در دور كردن كودكان و نوجوانان از دين اسلام را دارند.

در اينجا نقش والدين و مربيان بسيار مهم و سازنده است بايد با تبليغات مناسب آنها را به راه راست هدايت كنند.با سخن گفتن در مورد دين و عبادت و نماز و احكام آن كودكان را بسوي عبادت جذب كرد.چنانكه در فرآ“ نيز تاكيد شده است كه :خداوند متعال پيامبر (ص)را مورد خطاب قرار داده مي فرمايد:

ايپيامبر ابلاغ كن آنچه را كه از سئي پروردگارت به تو نازل گشته است.اگر آن را ابلاغ نكني رسالت خود را به نحو اكمل ابلاغ نكرده اي.

نتيجه اينكه ما بايد تبليغات بسيار گسترده اي در رابطه با كشاندن كودكان و نوجوانان بسوي عبادت و نماز داشته باشيم.

در اسلام تبليغ از نقش و اهميت ويژه اي برخوردار است و با اين عمل حتما مي توان نتيجه بهتري گرفت.نقش تشويق در كودك:

براي دست يافتن به نتيجه بهتر قطعا خواست و اراده كودك مهم است پس بايد كاري كرد كه عبادت براي او كاري جاذب و رغبت انگيز باشد.نه اينكه فرزندان را در مواقع نا مناسب مجبور به اين كار نماييم.بد نيست بدانيم وقتي كودكان را با تنبيه يا اجبار بسوي كاري مي فرستيم چه اتفاقي مي افتد.

آنچه رخ مي دهد به قرار زير مي باشد.

1.احساس زدگي و تنفر نسبت به انجام عبادت پيدا مي كند و اين امر نتيجه خوبي به دنبال نخواهد داشت.

2.از آنچه كه فرد در انجام كارهاي ارادي و اختياري از انگيزه بيشتري برخوردار است قطعا با تشويق او بر ميزان اين بازده افزوده مي شود و بالعكس اجبار باعث كاهش انگيزه و پايين آمدن بازده فرد مي باشد.

3.اگر رابطه اي كه با كودكان قبلا برقرار كرديم رابطه خوبي نباشد اين امر او را غمگين مي كند و عامل كاهش رفتار صحيح او مي باشد و بالعكس اگر كودكان را به عملي تشويق و ترغيب نماييم مسلما با شادي و نشاط شروع به انجام آن عمل خواهند كرد و تشويق در اين امر موفقيت ما را چند برابر خواهد كرد.

بايد با توجه به تجربه دريافت فرزند به چه نوع تقويت كننده اي علاقمند است.تا با اختيار نهادن آن وي را به انجام عبادت و نماز علاقمند ساخت.مثلا ممكن است يكي از فرزندان شما به گردش كردن و ديگري به خوراكي خاصي علاقمند باشد و فرزند سوم شما به تقويت كننده هاي كلامي به خوبي پاسخ دهد.پس بايد به تناسب آنها را مورد تشويق قرار داد.

مراد اين است كه پس از اتمام نماز كودكان به نحوي مورد تشويق قرار گيرند تا اين امر موجب دوام عبادت و استمرار توجه به فريضه نماز گردد و به تدريج كه او بزرگ و بزرگتر مي شود سخن از اهميت و فلسفه نماز نيز به ميان آورد تا عادت كردنبه اقامه نماز همراه با فهم و درك بهتر از اين عبادت باشد.نقش تذكر و ياد آوري:

ممكن است كودكان اوقات نماز را فراموش كنند و يا به علت بازي هاي كودكانه و ديگر عوامل وقت نماز را فراموش كنند و آن را در وقت مناسب به جا نياورند.در اينجا والدين و مدرسه نقش بسيار مهمي دارند و بايد به كودكان ياد آور شوند تا نمازشان را در اول وقت بخوانند تا به اين عمل عادت نمايند.

اگر تذكرات به موفع والدين و مربيان نباشد كودك گاه دچار فراموشي شده و از انجام نماز باز مي ماند و رفته رفته به انجام چنين اعمالي بي علاقه و دلسرد مي شود.

وجود تذكرات سازنده با لحني ملايم امري مفيد است و مي تواند نقش بسيار سازنده اي را در هدايت كودك بسوي عبادت داشته باشد.

نقش تسهيلي:انجام عبادت و نماز بصورت كامل و بجا آوردن تمامي شرايط آن براي كودكا كاري دشوار است.به منظور ترغيب كودكان به عبادت بايد تسهيلاتي را در نظر گرفت.

امام صادق (ع)مي فرمايند:كودكان خود را هنگام سحري بيدار كنيد تا همراه شما روزه بگيرند .اما در طول روز هر وقت كه خودشان خواستند مي توانند افطار كنند و نبايد براي آنها اجباري باشد.

اجبار كودكان را از انجام عبادت متنفر مي كند و موجب دلسردي و بي علاقگي آنان نسبت انجام چنين اعمالي مي شود.

درمورد نماز هم روايات زيادي آمده است كه به چند مورد از آنها اشاره مي كنيم:

روايت است وقتي كودكان مي خواهند وضو بگيرند و نماز بخوانند براي آنها آب نيمه گرم آماده كرده و جانماز آنها را پهن كنيم.

حتي مي توانيم با مختصر كردن ادعيه و قنوت و موردي نظير اينها خواندن نماز را براي كودكان سهولت بخشيم.

البته با افزايش سن آنها مي توان بر كيفيت عبادت آنها افزود و سطح راز و نياز و عبادات آنها را اعتلا بخشيد.

اما بايد از تحميل عبادت هاي سخت و سنگين جدا پرهيز كنيم كه اين اعمال موجبات زدگي كودكان از دين را فراهم مي سازند.آثار اقامه نمار:

نماز باعث تقوا استو تقوا نه تنها روح بلكه جسم را نيز از آلودگي هاي ناشي از گناه نگه مي دارد.بيماري هاي ناشناخته و خانمان بر انداز كه امروزه در جهان شايع شده اند مطمئنا نتيجه تبهكاري كساني بوده است كه اهل نماز و نيايش نبوده اند.

آقاي كارل فيزيولوژيست معروف فرانسوي در باره آثار جسماني و درماني نماز مي نويسد:

طبيب زماني كه مي بيند بيمار دست به دامان دعا و توسل به خدا شده است مي تواند خرسند باشد چه آرامش هايي كه نيايش به ارمغان آورده است.اين امر كمك شاياني در مداوا مي كند.زيرا نيايش در همان حال كه آرامش را پديد آورده است بطور كامل در فعاليت هاي مغزي انسان يك نوع شكفتگي و انبساط باطني و دلاوري را تحريك مي كند نكته ديگري كه قابل ذكر است اينكه عبادت انسان ساز و شفا بخش نماز علاوه بر تاثير درماني كه پس از هجوم استرس ها درد داراي نقش پيش گيري كننده از آنها نيز هست.بويژه اين نقش را در نماز هاي جماعت و نماز نشاط بخش و عبادي سياسي جمعه بيشتر مي توان يافت.

خلاصه نماز و ذكر تاثير مثبت و عميقي بر سيستم عصبي مركزي و سيستم ايمني بدن دارد.نتيجه گيري:

نماز خواندن در دين اسلام از اهميت بسياري برخوردار است .نماز ستون دين است و كودكاني كه نماز مي خوانند خداوند به آنان حسناتي مي دهد و آنها را بيشتر دوست دارد.

نماز انسان را از بدي ها و زشتي ها دور مي كند و بسوياعمال نيك و خوبي ها و خوشي ها هدايت مي كند.

نماز رمز دست يافتن به رستگاري است و اگر انسانها نماز بخوانند و به داي يگانه ايمان بياورند خدا در هاي رحمت و بركت را از آسمانها و زمين بر آنها گشوده مي سازد.

نماز رمز همه اين گشايش ها و بركت هاست و مددكار انسان در شرايط سخت محسوب مي شود.

پس نماز را ياوري قدرتمند بدانيم كه نتيجه آن را در يان دنيا و در جهان آخرت خواهيم ديد.

با چنين نگرشي بايد به تشويق كودكان بپردازيم تا اين عبادت حيات بخش از كودكي با وجود آنها عجين گرد و سلامت دين و دنيا و آخرت آنان در پرتو آن تامين شود.

نماز توبه 
حضرت ختمی مرتبت (ص) روز یكشنبه دوم ذی القعده بیرون تشریف آورده فرمودند: ایّها الناس! كدام یك از شما اراده توبه كرده است ؟ عرض كردند : همه ما می خواهیم توبه نماییم . فرمود : غسل كنید و وضو بگیرید و چهار ركعت نماز و در هر ركعت یك مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید و یك مرتبه معوذتین ( سوره های فلق و ناس ) بخوانید و بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفار و ختم به «لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» بكنید و بعد از آن بگویید: «یا عزیز یا غفار اغفر لی ذنوبی وذنوب جمیع المومنین و المؤمنات فانه یغفر الذنوب الا انت». 
و فرمود: نیست هیچ بنده ای از امت من، كه این عمل را انجام دهد، مگر اینكه منادی از آسمان ندا كند: ای بنده خدا عملت را از سر بگیر كه توبه تو مقبول است وگناه تو آمرزیده، و فرشته دیگر صدا كند از زیر عرش، ای بنده مبارك باد بر تو و اهل تو و ذریه تو، و دیگری صدا كند دشمنان تو از تو راضی خواهند شد در روز قیامت . ودیگری صدا كند كه ای بنده ما با ایمان می میری و دین از تو گرفته نخواهد شد و قبر تو گشاده و منور خواهد شد. و دیگری صدا كند كه ای بنده پدر و مادر تو از تو خشنود خواهند شد، اگر چه غضبناك بوده باشند در وسعت روزی خواهی بود. حضرت جبرئیل ـ علیه السّلام ـ ندا می كند: من وقت مرگت با ملك الموت می آیم و مهربانی می كنم به تو. صدمه نمی زند به تو اثر مرگ و خارج می شود روح تو از بدنت به آسانی. 
عرض كردند : یا رسول الله ! اگر كسی این عمل را در غیر ذی القعده بجا آورد ، چطور می شود ؟ فرمود: همان طور است كه وصف كردم و فرمودند : این كلمات را جبرئیل در معراج به من یاد داد.[2]

مراقبت حدود و آداب نماز قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:علم الاسلام الصلاه فمن فرع لها قبله و حافظ علیها بحدها و وقتها و سنتها فهو مؤ من ؛ نماز، پرچم اسلام است ، مؤ من واقعى كسى است كه دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب وقت آن باشد. (كنزالعمال ، ج 7، حدیث 1887)

 

 تربت امام حسین (ع ) قال الصادق - علیه السلام -:السجود على تربه الحسین - علیه السلام - یخرق الحجب السبع ؛ سجده بر تربت امام حسین (ع ) هفت پرده و مانع را مى شكافد. (بحارالانوار، ج 101، ص 135)

 مسواك با هر نماز قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:لو لا ان اشق على امتى ، لامرتهم بالسواك مع كل صلوه ؛ اگر بر امت من سخت و دشوار نبود، هرآینه به آن ها دستور مى دادم كه با هر نماز مسواك بزنند.  (میزان الحكمه ، ج 4، ص 597)

 لباس نمازگزار كان الحسن بن على - علیه السلام - اذا قام الى الصلوه لبس اجود ثیابه ، فقیل له یابن رسول الله تلبس اجود ثیابك ، فقال : ان الله جمیل یحب الجمال فاتحل لربى و هو یقول : ((خذوا زینتكم عند كل مسجد)) ؛ حضرت مجتبى (ع ) بهترین جامه هاى خود را در موقع نماز بر تن مى كرد.كسانى كه از آن حضرت سبب این كار را پرسش كردند، در جواب فرمود: خداوند جمیل است و جمال و زیبایى را دوست دارد، به این جهت خود را در پیشگاه الهى زینت مى كنم ، خداوند امر فرموده كه : ((با زینتهاى خود در مساجد حاضر شوید)). (وسائل الشیعه ، ج 3، ص 331)

 نماز و عطر قال الصادق - علیه السلام -:ركعتان یصلیها المتعطر، افضل من سبعین ركعه یصلیها غیر متعطر ؛ دو ركعت نماز با عطر، بهتر است از هفتاد ركعت نماز كسى كه عطر نزده است . (مكارم الاخلاق ، ص 42)

 نماز و مسواك قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:ركعتین بسواك ، احب الى الله - عز و جل - من سبعین ركعه بغیر سواك ؛ دو ركعت نماز با دندانهاى مسواك زده ، نزد خداوند از هفتاد ركعت نماز بدون مسواك بهتر است . (سفینه البحار، ج 1، ص 675)

 انتظار بعد نماز قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:انتظار الصلوه بعد الصلوه كنز من كنوز الجنه ؛ انتظار كشیدن از نماز تا نماز دیگر، گنجى است از گنجهاى بهشت . (جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 78)  

قنوت ط,لانى قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:اطولكم قنوتا فى دار الدنیا اطولكم راحه یوم القیامه فى الموقف ؛ هر كسى از شما قنوتش در این دنیا طولانى تر باشد، در آخرت در موقف محشر راحتى او بیشتر خواهد بود. (ثواب الاعمال ، ص 59)

 صلوات در ركوع و سجود قال الباقر - علیه السلام -:من قال فى ركوعه و سجوده و قیامه : ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) كتب الله له ذلك بمثل الركوع و السجود و القیام ؛ هركسى در ركوع و سجود و قیام خود بگوید: ((اللهم صل على محمد و آل محمد)) خدا ثواب آن را مانند ثواب ركوع و سجود و قیام براى او مى نویسد. (ثواب الاعمال ، ص 61)

 نماز همراه با اذان واقامه قال على - علیه السلام -:من صلى باذان و اقامه صلى خلفه صف من الملئكه ، لایرى طرفاه و من صلى باقامه صلى خلفه ملك ؛ هركس نمازش را با اذان و اقامه بخواند، صفى از فرشتگان پشت سر او به نماز مى ایستند كه دو طرف آن صف دیده نمى شود و هر كس كه نماز خود را با اقامه تنها بخواند، یك فرشته پشت سر او نماز مى گزارد. نماز در مسجد قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:الجلوس فى المسجد لانتظار الصلوه عباده ؛ نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است . (بحارالانوار، ج 83، ص 384)